Η νουβέλα του Παύλου Μάτεσι «Αφροδίτη», διασκευασμένη για πρώτη φορά στο θέατρο, που ανέβηκε σε σκηνοθεσία Κατερίνας Κλειτσιώτη και Σοφίας Κορώνη τον περασμένο Απρίλιο και Μάιο, στο Bios, επαναλαμβάνεται στον ίδιο χώρο για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων από 29 Οκτωβρίου 2022.
Η παράσταση επιχειρεί μια διεισδυτική τομή πάνω σε μια κοινωνία ανθρώπων, που αδυνατούν να αγαπηθούν κι αλληλοσπαράζονται. Ο Άντρας, η Γυναίκα, η Μητέρα, οι Οικογενειακοί δεσμοί, τα αρχέγονα ένστικτα, οι σύγχρονοι θεσμοί κι ακόμα περισσότερο οι ρόλοι που μας επιβάλλονται από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής μας.
Οι ήρωες κινούμενοι ανάμεσα στην ποιητικότητα και στον στυγνό ρεαλισμό, σε ένα δικό τους υπερβατικό αλλά και γνώριμο μας σύμπαν, κακοποιητικοί και κακοποιημένοι, μοιάζουν ανίκανοι να υπάρξουν μέσα σε αυτόν τον κόσμο, αφήνοντας ανοιχτό το ερώτημα: «Τί πάει λάθος με το ανθρώπινο γένος;»
Η Κατερίνα Κλειτσιώτη, η μία εκ των δύο σκηνοθέτιδων -που υπογράφει και τη δραματουργική επεξεργασία μαζί με την ομάδα Κόσμοι από Γάλα σε συνεργασία με την Σοφία Κορώνη-, γράφει για το Artic.gr ένα αποκλειστικό, πρωτότυπο κείμενο για την προσέγγισή της στο έργο.
Αναφέρεται στη βία και τη λυτρωτική αγάπη στο έργο του Μάτεσι, στους «λαϊκούς» του ήρωες που «μοιάζουν φορείς υπερμεγενθυμένων πόθων δημιουργώντας συνεχώς παραλληλισμούς με την αρχαία τραγωδία.»
Κατερίνα Κλειτσιώτη | «Αφροδίτη» του Παύλου Μάτεσι
«Τέκνον εμόν, πως ήλθες υπό ζόφον ηερόεντα ζωός εών;»
ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ λ (στ. 155-6)
«Γιε μου, πώς ήλθες ζωντανός σ᾽αυτό το ζοφερό σκοτάδι;» είναι η φράση που απευθύνει στον Οδυσσέα η μητέρα του, όταν τον συναντά στον κάτω κόσμο κι η φράση που ο Μάτεσις διαλέγει να σημειώσει στην πρώτη σελίδα της νουβέλας του Αφροδίτη, ξεκινώντας αμέσως την δική του κατάδυση στο ζοφερό σκοτάδι του πάνω κόσμου. Οι νεκροί της Ομηρικής περιγραφής μπορούν να κοιτάξουν στα μάτια τους ζωντανούς μόνο πίνοντας αίμα. Ο μεγάλος γιος της Αφροδίτης, Τίτος φοβάται όσο τίποτα το αίμα.
Σε μια εποχή απονεκρωμένων συναισθημάτων οι «λαϊκοί» ήρωες του Μάτεσι μοιάζουν φορείς υπερμεγενθυμένων πόθων δημιουργώντας συνεχώς παραλληλισμούς με την αρχαία τραγωδία. Η ίδια η Αφροδίτη, με το συμβολικό της άλλωστε όνομα, συνιστά ταυτόχρονα και μια παραλλαγή της Μήδειας, ενώ τα οιδιπόδεια συμπλέγματα της οικογένειας υφαίνονται με τόλμη αναδεικνύοντας την τραγικότητα των ηρώων.
Παράλληλα δεν λείπει το μεταφυσικό στοιχείο, «ένα μεγάλο μάτι που δεν είχε σώμα» που παραμονεύει συνεχώς κάτω από το δίπατο σπίτι της Αφροδίτης, δίνοντας την αίσθηση πως αν υπάρχει θεός για τους ήρωες έχει εξαρχής τοποθετηθεί από κάτω τους. Ένας θεός ανίκανος να παρέχει οποιαδήποτε κάθαρση.
Κατερίνα Κλειτσιώτη: «Η βία του να είσαι άνθρωπος παραμονεύει καθημερινά τόσο στα σώματα όσο και στις λέξεις. Και μόνο η αγάπη, πάντα η αγάπη σαν μόνη λύτρωση.»
Απογυμνώνοντας, όπως και στην τραγωδία, το βάρος των αρχέτυπων βλέπουμε μια καθαρή φέτα ζωής να ανασαίνει. Ο άνθρωπος και τα βαθύτερα ένστικτά του. Ξεκινώντας από την οικογένεια της Αφροδίτης αναγνωρίζουμε πως το ανθρώπινο γένος βασανίζεται από τα ίδια πάθη αιώνες τώρα, ψάχνοντας απεγνωσμένα έναν κώδικα επικοινωνίας που συνεχώς αποτυγχάνει.
Ο άντρας και η γυναίκα μοιάζει να κατατρώγονται από το ίδιο ασφυκτικό συναίσθημα μοναξιάς, εγκλωβισμένοι και οι δυο σε ρόλους που δεν μπορούν ή δεν θέλουν πια να υπηρετήσουν. Η βία του να είσαι άνθρωπος παραμονεύει καθημερινά τόσο στα σώματα όσο και στις λέξεις. Και μόνο η αγάπη, πάντα η αγάπη σαν μόνη λύτρωση. Όμως μάθαμε ποτέ οι άνθρωποι πώς να αγαπάμε; Πώς να αγαπάμε λυτρωτικά;
Διαβάζοντας ξαναδιαβάζοντας και διαμορφώνοντας το τελικό κείμενο ένιωσα συχνά πως όλη η βία του έργου εμπεριέχεται σ’ αυτή ακριβώς την έλλειψη αγάπης. Υπάρχει μια φράση σε ένα μονόλογο του Τίτου που με ταράζει ακατανόητα κάθε φορά που την ακούω. Ποτέ μου δεν κατάλαβα λέει ο ήρωας σε τι χρειάζεται η αγάπη, η κάθε αγάπη. Τι χρειάζεται; Η αγάπη είναι βάρος, φορτίο, αγένεια.
Συχνά αναρωτήθηκα αν το ίδιο το βάρος του έργου ανακυκλώνει απλά μια μίζερη αντίληψη της ζωής ή μπορεί να παρακινήσει το θεατή να δει κατάματα αυτό το αυτοκαταστροφικό κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Και συχνά ακόμη αναρωτήθηκα σε τι χρησιμεύει όλο αυτό. Στήνοντας το έργο άρχισε να απενεργοποιείται η ανάγκη μου για εκλογίκευση και να ενεργοποιείται ένα σχεδόν απελευθερωτικό συναίσθημα συμφιλίωσης και συμπόνιας για το ανθρώπινο γένος. Αυτή την ελπίδα έχω και για το θεατή.
Νιώθω πως αποκρύπτοντας τη σκοτεινή μας πλευρά ή καλύτερα αποφεύγοντας να εμβαθύνουμε σε αυτή, διογκώνουμε απλά μια ματαιότητα. Τόσο η Αφροδίτη, όσο ο Τίτος και ο Μάριος αντικατοπτρίζουν μια απερίγραπτη λύπη που ενέχει λίγο πολύ ο καθένας μέσα μας. Ψηλαφώντας την ίσως καταλαγιάζει.
Συντελεστές παράστασης «Αφροδίτη» του Παύλου Μάτεσι
- Δραματουργική επεξεργασία: Κατερίνα Κλειτσιώτη /ομάδα Κόσμοι από Γάλα σε συνεργασία με την Σοφία Κορώνη
- Σκηνοθεσία: Κατερίνα Κλειτσιώτη | Σοφία Κορώνη
- Σκηνικά, κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
- Μουσική επιμέλεια, επεξεργασία ήχου: Άννα Μουζάκη
- Φωτισμοί: Δημήτρης Κουτάς
- Μακιγιάζ: Ευαγγελία Μανούρα
- Φωτογραφίες: Γιάννης Μισουρίδης, Δημήτρης Συρανίδης
- Video trailer: Γιάννης Μισουρίδης, Γιάννη Παπαδάκης
- Graphic designer: Γιάννης Ρουμπάνης Sugahtank
- Επικοινωνία: Κατερίνα Αποστολοπούλου
- Χειρισμός κονσόλας: Ελένη Καβούκη
- Παίζουν: Σοφία Κορώνη, Γιώργος Ντούσης, Βασίλης Χατζηδημητράκης, Φωνή στο ραδιόφωνο – Μαρίνα Καμαλάκη
Πληροφορίες
- Τοποθεσία: Bios Basement
- Διεύθυνση: Πειραιώς 84, Αθήνα
- Παραστάσεις: Από 29 Οκτωβρίου έως 27 Νοεμβρίου 2022
- Ημέρες παραστάσεων: Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή
- Ώρα έναρξης: 9.15μμ | Κυριακή: 7:00μμ Διάρκεια: 75’
- Εισιτήρια: 15€ γενική είσοδος, 12€ μειωμένο
- Προπώληση: www.viva.gr/tickets/theater/afroditi/
- Κρατήσεις-πληροφορίες: 21 0342 5335
